ΤΟ ΑΡΧΕΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ της ΓΕΡΑΣ

Στη μελέτη “MİDİLLİ’DE OSMANLI VAKIFLARI” του Τούρκου Καθηγητή Ιστορίας, Ιμπραήμ Ογκούζ (İbrahim OĞUZ),  που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2015 και αναφέρεται στα βακουφικά ιδρύματα της Λέσβου, βρίσκουμε πολλά στοιχεία για την περιοχή της Γέρας. Αποσπάσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν προ μερικών μηνών στη διαδικτυακή θέση του Παγγεραγωτικού Αθηνών.

Πίνακας από την μελέτη του İbrahim " OĞUZMİDİLLİ’DE OSMANLI VAKIFLARI". Αναφέρεται στη Βρύση του Περάματος και στη συμμετοχή για την κατασκευή της Μουσουλμάνων και Χριστιανών.

Αποδελτίωση του παραπάνω πίνακα 

Στοιχεία από την μελέτη του İbrahim OĞUZ που αναφέρονται στη βρύση του Περάματος

Η έρευνα   βασίσθηκε σε οθωμανικά αρχεία του 19^ου αιώνα.   Χαρακτηριστικό στοιχείο  ότι τα ιδρύματα του Σκοπέλου ξεπερνούν σε αριθμό τα βακουφικά ιδρύματα της πόλης της Μυτιλήνης. Ο Ογκούζ το αποδίδει  στην οικονομική άνθιση της περιοχής λόγω του πλούτου που αποφέρει η συλλογή του ελαιοκάρπου. Σημειώνει μάλιστα  τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτιζε το λιμάνι του Περάματος στη  διακίνηση των προϊόντων της ελαιοσυλλογής και την ευκολότερη πρόσβαση του Σκοπέλου με την πόλη της Μυτιλήνης μέσω του πορθμείου Περάματος -  Λουτρών.

 Από άλλη έρευνα του ίδιου καθηγητή  μαθαίνουμε ότι ένα μεγάλο τμήμα   της Γέρας  δόθηκε στην Μιχρισάχ Βαλιντέ Σουλτάνα  (1745 - 1805 ),  η  οποία με τα έσοδα που είχε από την εκμετάλλευση της ελαιοπαραγωγής, δημιούργησε το Ίδρυμα της  Ελιάς (Vakıf Zeytinlikleri).

Τα έγγραφα των αρχείων, τα οποία είναι εκατοντάδες, δεν διαβάσατε λάθος εκατοντάδες, ξεκινούν από τις αρχές του 18^ου αιώνα. Για παράδειγμα για το Τζαμί    Σκοπέλου υπάρχουν 13 έγγραφα, με παλαιότερη χρονολογία  το  1735.

Κι εδώ έρχεται ο προβληματισμός μας και οι ευθύνες μας. Οι Τούρκοι σέβονται την ιστορία τους. Αλήθεια εμείς τι έχουμε κάνει; Πόσα παλιά κιτάπια   πήγαν για προσάναμμα;  Κάποιες προσπάθειες που έγιναν να διασωθεί το αρχειακό υλικό της περιοχής, τι απέγιναν; Είναι αλήθεια ότι προτάθηκε η δημιουργία  Ιστορικού Αρχείου στον Μεσαγρό, αλλά… σκόνταψε σε μικροψυχίες και τοπικισμούς;

Πρότασή μας η δημιουργία φορέα που θα αναλάβει την αξιοποίηση του υπάρχοντος δημόσιου αρχειακού υλικού και θα συγκεντρώσει και αρχεία ιδιωτών που είναι διατεθειμένοι να τα προσφέρουν. Ναι, ακόμη και σήμερα την εποχή της κρίσης υπάρχουν προγράμματα, υπάρχουν χρήματα, φθάνει να υπάρχει η βούληση. Τα δημόσια αρχεία φθείρονται, τα ιδιωτικά χάνονται. Ας μεριμνήσουμε πριν είναι αργά.

Στρατῆς Γιαννῖκος

1664 μ.Χ. Χάρτης του Κόλπου Γέρας

Χάρτης του Κόλπου Γέρας 

από τον  Francesco Maria Levanto,   1664

1915. Ο Lloyd George στο Porto Iero

Το πολεμικό πλοίο Chatham

 Lloyd George, σε φωτογραφία του 1916

Στις 5,30 το πρωί της 2ας Αυγούστου του 1915, ο  LLOYD GEORGE  έφθασε στον  Κόλπο της Γέρας με το πολεμικό πλοίο Chatham, προερχόμενος από την Κέφαλο της Ίμβρου. Την εποχή εκείνη ήταν Υπουργός Πυρομαχικών της Μεγάλης Βρετανίας. Ένα χρόνο αργότερα, στα τέλη του Δεκέμβρη του 1916, γίνεται Πρωθυπουργός (1916-1922). 

Τμήμ

Τμήμα του Ημερολόγιο του   Chatham με τις καταγραφές της 2ας Αυγούστου.  Στη σημείωση του αγκυροβολίου διακρίνουμε τις λέξεις Wind mill( Ανεμόμυλος)και Sidero St (Άγιος Σίδερος)

Το Porto Iero και το Hamoaze

Κόλπος Γέρας, αεροφωτογραφία
του Βαγγέλη Αξιώτη

Περιγραφή  του Κόλπου της Γέρας ( Porto Iero ) από τον  πράκτορα των Μυστικών Υπηρεσιών της Αγγλίας  στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο COMPTON MACKENZIE.  Το Hamoaze   βρίσκεται στη συμβολή των  εκβολών     του παλιρροϊκού ποταμού Tamar,   με τον ποταμό Lynher και Plymouth Sound στο Πλύμουθ της Αγγλίας.

            " Σύντομα μετά από αυτό, η μηχανότρατα εισήλθε σε ένα στενό κανάλι, τόσο στενό όσο ένας σιδηροδρομικός  διάδρομος,  ο  οποίος εκτεινόταν για πάνω από τρία μίλια ανάμεσα από  δασωμένες όχθες μέχρι να διευρυνθεί για να σχηματίσει μια έκταση νερού περίπου έξι μίλια μακριά και τέσσερα μίλια πλατιά που  περιβάλλεται από δάση ελιάς και στο βάθος από τραχιά βουνά.

Hamoaze  

            Αυτό ήταν το Porto Iero, όπου η Canopus, η Euryalus, και διάφορα μικρότερα σκάφη βρισκόταν ασφαλισμένα  από τις επιθέσεις των  πιο τολμηρών  υποβρυχίων.

Ο αντικατοπτρισμός  των βουνών πάνω από αυτό που φαινόταν ένα πράσινο ποτάμι κατέληγε  σε ένα υπέροχο  ασημένιο υδάτινο σεντόνι.    Tελικά  ήταν σαν να  αναδυόταν από το πίσω μέρος κάποιου παλιρροϊκού ορμίσκου  στο West Country  βλέποντας πολεμικά πλοία αγκυροβολημένα στο Hamoaze".

Στρατῆς Γιαννῖκος

Hamoaze  

Το Hamoaze  τη σύγχρονη εποχή

O Sir Compton Mackenzie, ο Τζώρτζ Όργουελ και η Γέρα.

O Sir Compton Mackenzie

O Sir Compton Mackenzie υπήρξε Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης, ιστορικός και συγγραφέας μυθιστορημάτων. Έγραψε για την ιστορία  της Μάχης του Μαραθώνα και της  Ναυμαχίας της Σαλαμίνας , τη βιογραφία του Ρούσβελτ και δεκάδες άλλα βιβλία.  Το λογοτεχνικό του έργο επηρέασε τον   Francis Scott  Fitzgerald και τον  Eric Arthur Blair (Τζώρτζ Όργουελ).

Λόγω του ότι η ανάρτηση γίνεται στις
 14 Φεβρουαρίου νομίζουμε
ότι έχει θέση στη δημοσίευση και
η παραπάνω ρήση του Μακένζυ

Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο  υπηρέτησε στις μυστικές υπηρεσίες των Βρετανών   στο τμήμα της Ανατολικής Μεσογείου ως  υπεύθυνος της Aegean Intelligence Service. Στη Μυτιλήνη, όπου έδρασε, έμενε    στο ξενοδοχείο «ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΝΙΑ» και σε πλοία που ελλιμενίζονταν στον Κόλπο της Γέρας. 

Sir Compton Mackenzie αριστερά στη φωτογραφία και

 δεξιά του ο Δούκας και η Δούκισσα της Υόρκης.

Στο έργο του  Mackenzie,υπάρχουν πολλές και ωραίες περιγραφές του Κόλπου της Γέρας (φανταστική περιγραφή), όπως επίσης των εξοχών της πόλεως Μυτιλήνης, των κατασκόπων που δρούσαν στο νησί, αποσπάσματα από ανακρίσεις κατασκόπων, περιγραφές των αρχοντικών…

 

  Τζώρτζ Όργουελ :Διάσημος για το  μυθιστόρημα 1984 (1949) 

και την αλληγορική νουβέλα Η Φάρμα των Ζώων

Το 2008, οι Times,  κατέταξαν τον Όργουελ ως δεύτερο
στον κατάλογο με τους "50 κορυφαίους
Βρετανούς συγγραφείς από το 1945". 

Στρατῆς Γιαννῖκος

ΜΥΡΙΣΕ ΠΑΤΡΙΔΑ – ΜΥΡΙΣΕ ΓΕΡΑ

Ο  Παγγεραγωτικός Σύλλογος Αθηνών εκφράζει τις ευχαριστίες του στα μέλη και στους φίλους του Συλλόγου που παρευρέθηκαν στην Ετήσια Συνάντηση των Γεραγωτών στη Νέα Ιωνία.

Κοινή διαπίστωση των παρευρισκόμενων ήταν ότι η συνάντηση της 7^ης  Φεβρουαρίου ήταν από τις πιο επιτυχημένες των τελευταίων ετών. Η ωριαία αναστολή των δρομολογίων του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου δεν εμπόδισε την μαζική συμμετοχή των Γεραγωτών.

Με τη συγκρότηση, τις προσεχείς ημέρες, του νέου Δ.Σ. θα ακολουθήσει νεότερη ανακοίνωση για τη σύνθεση των μελών του.

ΠΝΙΓΜΟΣ ΑΓΓΛΟΥ ΝΑΥΤΗ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ ΤΗΣ ΓΕΡΑΣ

O Henry Ure  ήταν 22-23 χρονών όταν υπηρετούσε ως τεχνίτης στο μηχανοστάσιο του πολεμικού  "Earl of Peterborough". Στις  15 Μαΐου 1916     πνίγηκε κολυμπώντας κοντά στο πλοίο, το οποίο είχε αγκυροβολήσει στον Κόλπο της Γέρας.   
 Σύμφωνα με τον χειρουργό πέθανε από καρδιακή ανεπάρκεια. Το νεκρό σώμα του βρέθηκε πέντε ημέρες αργότερα. 

Ο Henry Ure 

Το "Earl of Peterborough" στον Μούδρο

Ο Henry Ure σε νεαρή ηλικία μαζί με τα αδέλφια του.
Εικονίζεται δεξιά στη φωτογραφία 

ΚΟΠΗ ΠΙΤΑΣ - ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΝΕΟΥ Δ.Σ.

EΛΕΥΘΕΡΙΑ 2015

Η ΓΕΡΑ το 1896

 H ΓΕΡΑ σε οθωμανικό χάρτη του 1896.         Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ονομασίες των χωριών μας: Σκόπελος (Skoplou), Μεσαγρός (Mesagre),Πέραμα (Preme), Παπάδος (Papaslik),Πλακάδος (Iplakato), Παλαιόκηπος (Palyodjio).

Πηγή :  İbrahim OĞUZ

ΤΑ ΒΑΚΟΥΦΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΕΡΑΣ τον 19ο αι.

Στη μελέτη του Τούρκου Καθηγητή Ιστορίας, Ιμπραήμ Ογκούζ,  που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2015, βρίσκουμε πολλά στοιχεία για την περιοχή της Γέρας.

Η έρευνα, η οποία ασχολείται με τα βακουφικά ιδρύματα των  οθωμανών της Λέσβου,   βασίσθηκε σε οθωμανικά αρχεία του 19^ου αιώνα.   Χαρακτηριστικό στοιχείο  ότι τα ιδρύματα του Σκοπέλου ξεπερνούν σε αριθμό τα βακουφικά ιδρύματα της πόλης της Μυτιλήνης. Ο Ογκούζ το αποδίδει  στην οικονομική άνθιση της περιοχής λόγω του πλούτου που αποφέρει η συλλογή του ελαιοκάρπου.Σημειώνει μάλιστα  τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτιζε το λιμάνι του Περάματος στην διακίνηση των προϊόντων της ελαιοσυλλογής και την ευκολότερη πρόσβαση του Σκοπέλου με την πόλη της Μυτιλήνης μέσω του πορθμείου Περάματος -  Λουτρών.

Βασική αρχή των βακουφίων ήταν η φιλανθρωπία, υπήρχαν όμως και περιπτώσεις που η ίδρυσή τους απέβλεπε στην αποφυγή δήμευσης της περιουσίας του ιδρυτή και  δυνατότητα μεταβίβασης (κληροδότηση)  της περιουσίας του.

                Τα βακούφια ιδρύονταν  είτε από ατομική, είτε από κοινοτική πρωτοβουλία,  και σκοπός των ήταν: α) Η φιλανθρωπία, η κοινωνική πρόνοια και η προστασία των φτωχών με την εξασφάλιση στέγης και τροφής (διανομή ελαιολάδου και ρυζιού), β) Η δημιουργία, συντήρηση και επισκευή τζαμιών, νεκροταφείων, δρόμων, γεφυρών, κρηνών,  σιντριβανιών,  γ)  Η παροχή εκπαιδευτικών  υπηρεσιών με την ίδρυση, ανέγερση και συντήρηση  και λειτουργία εκπαιδευτηρίων (ισλαμικών ιεροδιδασκαλείων), καθώς  και η ενίσχυση των φτωχών μαθητών.

            

            Από τον κατάλογο που παραθέτει στην έρευνά του ο Ιμπραήμ Ογκούζ παρουσιάζουμε τα βακούφια που αναφέρονται στα χωριά της Γέρας (Μεσαγρός-  Mesagüre, Σαπούνι- Sapuni, Άγιος Γιάννης – Ayani, Πέραμα - Pereme  και Σκόπελος –Uskublo).  Στις στήλες παρατίθενται κατά σειρά :  1. Όνομα Ιδρύματος 2. Τόπος Ιδρύματος 3. Σκοπός Ιδρύματος και 4.  Εγγραφές που μπορούν να προβληθούν στο Έτος Ίδρυσης.

           

            Η   μετάφραση της μελέτης στα ελληνικά, καθώς και η κατά το δυνατόν ταυτοποίηση των αναφερόμενων μνημείων πιστεύουμε ότι μπορεί να δώσει χρήσιμα συμπεράσματα για την ιστορία του τόπου μας.

H ΓΕΡΑ και Η Μιχρισάχ Βαλιντέ Σουλτάνα

Οι  επίμονες και επίπονες προσπάθειες του Παγγεραγωτικού Αθηνών οδήγησαν στην ανακάλυψη αρχειακού θησαυρού. Συγκεκριμένα βρέθηκε από τούρκικες πηγές, δημοσιευμένο , αλλά και ανέκδοτο αρχειακό υλικό που δίνει πληροφορίες για την περίοδο της Οθωμανοκρατίας στη Γέρα με μοναδικά στοιχεία για την οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου στα τέλη του 18ου ως και τον 19ο αιώνα.
Το υλικό θα μελετηθεί με προσοχή - και χωρίς βιασύνη- και θα το παρουσιάσουμε εν ευθέτω χρόνω. 
Η μόνη πληροφορία που μπορούμε να δώσουμε προς το παρόν είναι ότι η περιοχή της Γέρας, δόθηκε στην Μιχρισάχ Βαλιντέ Σουλτάνα  (1745 - 1805 ),  η  οποία με τα έσοδα που είχε από την εκμετάλλευση της ελαιοπαραγωγής , δημιούργησε το Ίδρυμα της Ελιάς (Vakıf Zeytinlikleri).
Η Μιχρισάχ Σουλτάν ήταν γεωργιανής καταγωγής,κόρη ενός ορθόδοξου γεωργιανού ιερέα, η οποία εξισλαμίστηκε μετά τη σύλληψή της.
Για πληροφορίες σχετικά με την Μιχρισάχ κλικ στην εικόνα.
Από το δημοσιευμένο υλικό  Τούρκου Πανεπιστημιακού  Καθηγητή Ιστορίας, παρουσιάζουμε δύο καταλόγους που περιέχουν  περιοχές της Γέρας (π.χ. Μέλισσα, Καμάρα, Τάρτι Καραγάτς, Τσαμλίκ, το χαμάμ του Άγιου Γιάννη, το χωριό Σαπούνι κ.ά.), καθώς και  ενοικιαστές των  κτημάτων.
Και μόνον από τους πίνακες αυτούς μπορούμε να συνάγουμε πολλά συμπεράσματα, όπως για παράδειγμα ότι κάτω από το Τσαμλίκ γράφεται το Σιτζάκ Μπαμπά ( Θερμουργός Άγιος), όνομα με το οποίο αποκαλούσαν οι Τούρκοι τον Άγιο Άσσου, Γρηγόριο .

Πηγή Άντλησης πληροφοριών: Έρευνα Ιμπραχήμ Ογκούζ,  Καθηγητής   Ιστορίας

ΥΓ.  Ο χαρακτηρισμός  ενός μεγάλου τμήματος της Γέρας (μαζί με το Κάτω Τρίτος) ως βακουφικής περιοχής, μας οδηγεί στο να ψάξουμε στο αν υπάρχει  συνέχεια με παλαιότερες εποχές. Το όνομα της περιοχής, οι παραδόσεις και η ιστορία της μας δείχνουν τον δρόμο. 

Το Μαυσωλείο
της Μιχρισάχ Βαλιντέ Σουλτάνας

.

25 Μαρτίου 1969

Κατάθεση στεφάνων  στο Ηρώον Παπάδου 

την 25η Μαρτίου 1969.

                   Η φωτογραφία είναι της Άλκηστης Παπαντώνη

Η οικογένεια του Hasan Cantürk

Η οικογένεια του  Hasan Cantürk,  Τούρκου κατοίκου του Σκοπέλου, πριν την ανταλλαγή πληθυσμών του 1924.

1915 - ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΣΤΟ ΠΕΡΑΜΑ

21 Απριλίου 1915. Δημοσίευμα της εφημερίδας ΛΕΣΒΟΣ.